Tilted bokeh
Bij tilt-shift lenzen denken we vooral aan architectuurfotografie of aan Vincent Laforet, een bekende tilt-shift en HDR fotograaf, die van de wereld een miniatuurversie maakt met behulp van deze techniek. Deze lenzen kennen echter veel meer toepassingsmogelijkheden dan gebouwen recht te zetten en een miniatuurwereld te creëren.
Je kan deze lenzen ook gebruiken voor portretfotografie en daarbij een zachte en dromerige bokeh vastleggen. Het wordt zelfs nog mooier wanneer je oude ’medium format’ lenzen gaat ombouwen voor een tilt effect.
Portret met de Carl Zeiss Flektogon 50mm f/4 tilt
Er zijn uiteraard ook vele moderne tilt-shift lenzen op de markt die nog volop verkrijgbaar zijn, maar deze zijn door de speciale bouw over het algemeen vrij duur. Gelukkig is het dus ook perfect mogelijk om oudere medium format lenzen aan te passen voor gebruik op full-frame camera’s en met behulp van een tilt adapter kan je deze lenzen dan 8 graden ‘tilten’ over je 35mm sensor. De voorziene beeldhoek van deze lenzen is voldoende groot om bij 8 graden kantelen nog steeds een volledig beeld te hebben op fullframe zonder vignetering.
Een doorsnede van de Canon EF 45mm tilt-shift lens
Deze ‘oude’ lenzen zijn op de tweedehandsmarkt niet meer zo gegeerd, waardoor je koopjes kan doen voor kwaliteitslenzen uit een vorig fotografietijdperk. Prijs/kwaliteit zijn dan bijvoorbeeld de lenzen die bestemd waren voor de Pentacon Six camera’s heel interessant. Deze medium format camera’s werden geproduceerd tussen 1956 en 1992 en er zijn nog steeds prachtige objectieven voor te vinden.
Er waren verschillende fabrikanten die lenzen fabriceerden voor de Pentacon Six mount; Schneider, Carl Zeiss, MIR en Volna waren de bekendste. Allen hebben hun voor en nadelen en verschillen ook in kwaliteit. Voor het ombouwen van deze medium format lenzen heb ik me beperkt tot de Carl Zeiss Flektogon 50mm f/4 en de Carl Zeiss Biometar 80mm f/2.8. Deze behoren tot de beste lenzen voor P6 en ze hebben de meest handige brandpuntsafstanden voor het doel waarvoor ik deze lenzen heb omgebouwd.
Enkele groothoeklenzen voor Pentacon Six
Enkele standaardlenzen voor Pentacon Six
Behalve een medium format lens heb je ook een adapter nodig die het toelaat het objectief te tilten. Er zijn enkele fabrikanten die deze adapters maken, maar Arax leek mij de beste. Arax maakt zeer robuuste en kwalitatieve adapters met verschillende mounts. Ook maken zij zowel tilt adapters als tilt-shift adapters. Omdat het voor mijn toepassing vooral om de bokeh gaat, heb ik voor de tilt adapters gekozen. Deze adapters zijn niet zo goedkoop en een exemplaar met enkel de tilt functie kost ongeveer 100 euro, de tilt-shift versie kost zo’n 250 euro. Je kan zelfs ook met een cardanas rubber zelf eentje in elkaar knutselen, maar dan moet je de lens vasthouden, focussen en de camera stabiel houden. De Arax daarentegen heeft een grote ring die je kan draaien en in stappen van 1 graad kan tilten tot max. 8 graden.
Nu rest enkel nog de lens op de adapter monteren en het geheel op je camera aanluiten. Nu kan je volop gaan experimenteren en je creativiteit de vrije loop laten met een ‘tilted bokeh’ lens.
Portret met de Carl Zeiss Flektogon 50mm f/4 tilt
Portret met de Carl Zeiss Biometar 80mm f/2.8 tilt
Portret met de Carl Zeiss Flektogon 50mm f/4 tilt
Portret met de Carl Zeiss Biometar 80mm f/2.8 tilt